Goede prikkelverwerking is cruciaal voor een gezonde cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling. Helaas verloopt sensorische informatieverwerking (SI) niet bij alle kinderen en adolescenten optimaal. Voor sommige kinderen kunnen dagelijkse prikkels zoals geluiden, aanrakingen of drukte heel intens zijn, zij raken snel overprikkeld. Andere kinderen hebben juist moeite om sommige prikkels waar te nemen, zij hebben last van onderprikkeling.
Een andere manier van sensorische informatieverwerking komt vaak voor bij kinderen met stoornissen als ADHD, ASS, TOS en LVB. Maar ook kinderen zonder een specifieke stoornis kunnen moeite met prikkelverwerking hebben – zowel cognitief, sociaal als zintuiglijk.
Wat weten we over sensorische informatieverwerking bij kinderen en adolescenten? En vooral ook, wat kunnen we voor kinderen en jongeren met problemen in de prikkelverwerking doen?
Tijdens het online-congres gaan deskundige sprekers in op deze vragen. In de openingslezing wordt stilgestaan bij de stand van zaken: welke wetenschappelijke evidentie is er momenteel en wat kunnen we daarmee? Daarna komen in drie praktische lezingen prikkelverwerking bij kinderen en jongeren met autisme, TOS en LVB aan bod. Tot slot wordt er uitgebreid stilgestaan bij wat we in de klas kunnen doen voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen.
Programma
Sensorische informatieverwerking, de stand van zaken
dr. André Rietman
Sensorische informatieverwerking
Sensorische informatieverwerking (SI) staat de afgelopen jaren steeds meer in de belangstelling. Zowel in onderzoek als in de praktijk, binnen de ergotherapie, maar ook daarbuiten. Sensorische informatieverwerking speelt een rol bij uiteenlopende stoornissen als autisme, ADHD, TOS en LVB en is een van de vele manieren om meer inzicht te krijgen in oorzaken van gedrag.
Desondanks mag SI nog steeds rekenen op flink wat kritische reacties. Soms is die kritiek ongericht en wordt er gesproken van een gebrekkige evidence base voor SI in het algemeen. Dat is geheel onterecht en in deze presentatie wordt hier een weerwoord op geformuleerd. Tegelijkertijd zijn er ten aanzien van de wetenschappelijke onderbouwing van SI-therapie ook nog wel wat slagen te maken.
In deze presentatie gaat André Rietman in op de huidige stand van zaken en maakt hij de balans op. Hoe meten we SI in gedrag, het lichaam en het brein? Wat is er te zeggen over SI problemen bij kinderen met ADHD, autisme of slechtziendheid? Wat betekenen SI problemen voor het alledaagse leven? Wat weten we van effectiviteit van behandelingen?
Prikkelverwerking bij kinderen en jongeren met autisme
prof.dr. Ina van Berckelaer-Onnes
Prikkelverwerking bij autisme
Al sinds Aristoteles gaan we ervan uit dat alle kennis door de zintuigen wordt verworven. In waarnemen ligt de kern van de ontwikkeling van het brein. De zintuigen vormen het uitgangspunt. Maar wat als de zintuigen niet doen wat ze behoren te doen, zoals bij kinderen met autisme?
Een fascinerend verschijnsel dat pas sedert 2013 als officieel kenmerk van een autismespectrumstoornis wordt erkend, omschreven als problemen in de hyper- en/of hyporesponsiviteit. We weten niet waardoor deze afwijkende ontwikkeling in de waarneming komt, maar zien dit wel in het gedrag: bijvoorbeeld niet aangeraakt willen worden, angst voor harde geluiden, fysieke afkeur van bepaalde geuren. Deze problemen beperken zich niet alleen tot tast, smaak, geur, zien of horen, maar betreffen ook het vestibulaire en proprioceptieve systeem, waarmee het kind zich kan oriënteren in ruimte en tijd en zich bewust is van de mogelijkheden van zijn of haar eigen lichaam. Hoe kunnen we adequaat inspelen op deze problemen en zorgen dat de zintuigen de juiste voeding voor het brein zijn?
In deze presentie gaat Ina van Berckelaer-Onnes aan de hand van concrete voorbeelden nader in op verschillende interventies die niet alleen gericht zijn op kinderen en jongeren met autisme, maar ook op hun leefomgeving, waaronder gezin, dagverblijf en school.
Prikkelverwerking bij kinderen en jongeren met TOS
drs. Bernadette Sanders
Prikkelverwerking bij TOS
Kinderen met TOS kunnen problemen ondervinden met de auditieve verwerking van geluiden, klanken, woorden en dus taal. Daarnaast kunnen deze kinderen overgevoelig zijn voor bepaalde geluiden of is er sprake van auditieve ondergevoeligheid. Hierdoor kunnen zij minder goed luisteren naar wat er gezegd wordt en is het lastig om verschillende geluiden van elkaar te onderscheiden. Het kind met TOS kan vervolgens gedrag vertonen waardoor wij denken dat zij niet gemotiveerd zijn, ongeïnteresseerd of concentratieproblemen hebben. In haar presentatie gaat Bernadette Sanders in op de sensorische informatieverwerking bij kinderen en jongeren met TOS. Met sensorische informatieverwerking (SI) of prikkelverwerking gaat het over de manier waarop informatie via de zintuigen opgenomen wordt, verwerkt wordt en wordt omzet in reacties.
Leren, en specifiek het leren van taal, veronderstelt een goede sensorische informatieverwerking. Problemen in de sensorische informatieverwerking bij jonge kinderen kunnen effect hebben op de ontwikkeling van hun sociaal-emotioneel welbevinden en het ontwikkelen van cognitie, taalvaardigheden en sensomotorische vaardigheden.
Prikkelverwerking bij kinderen en jongeren met LVB
Monique Thoonsen
Prikkelverwerking bij LVB
Je weet dat kinderen en jongeren wel eens overprikkeld raken en zich dan niet goed kunnen focussen. Misschien weet je ook dat sommigen soms onderprikkeld zijn en door dat gebrek aan prikkels óf slaperig en sloom blijven of juist héél druk worden om extra prikkels te zoeken. Dit geldt zeker ook voor kinderen en jongeren met LVB. In deze lezing leer je daar meer over, zodat jij ook aan de slag kunt met wiebelende en friemelende kinderen en jongeren. Als zij – door het gebruik van eenvoudige strategieën – minder last hebben van onder- of overprikkeling zullen zij zich beter voelen. En dat betekent ook minder lastig gedrag en een betere concentratie.
In haar presentatie geeft Monique Thoonsen op een heldere manier uitleg over wat het is om onder- en overprikkeld zijn. En hoe leg je dit kunt uitleggen aan kinderen en jongeren met LVB. Welk gedrag erbij hoort en welke oplossingen er zijn voor deze doelgroep. Tijdens de lezing wordt video- en beeldmateriaal gebruikt, zodat je direct een beeld hebt bij hoe gedrag eruit kan zien. Verschillende oplossingen worden geïntroduceerd, die je direct de volgende dag toe kunt passen.
Sensorische prikkelverwerking in de klas
dr. Celeste Meijs en dr. Inge van der Wurff
Sensorische prikkelverwerking in de klas
De manier waarop kinderen omgaan met sensorische prikkels heeft gevolgen voor gedrag in de klas en schoolprestaties. Goede executieve functies, zoals inhibitie (waaronder selectieve aandacht), werkgeheugen en shiften zijn tevens van belang voor goede schoolprestaties en vertonen mogelijk een samenhang met de sensorische prikkelverwerking. In deze presentatie gaan Celeste Meijs en Inge van der Wurff in op deze relatie en de betekenis hiervan in de klas.
Hulpmiddelen, zoals een tangle, wiebelkussen of een geluiddempende koptelefoon, kunnen de sensorische prikkelverwerking optimaliseren en mogelijk daarmee schoolprestaties en aandacht verbeteren. Tijdens de presentatie wordt er ingegaan op de resultaten van het WOBBLE-onderzoek (zie www.ou.nl/wobble), waarin de effecten van het eenmalig aanbieden van deze hulpmiddelen op selectieve/volgehouden aandacht- en rekenprestaties zijn onderzocht. Verder blijkt dat leerkrachten behoefte hebben aan instrumenten om kinderen met een mogelijke niet-optimale sensorische prikkelverwerking beter te kunnen ondersteunen. Het Stappenplan Sensorische Prikkelverwerking (zie www.ou.nl/wobble) kan hierbij uitkomst bieden en zal tijdens de prestentatie besproken worden.
Klik op een presentatie voor de samenvatting.
Online-congres
De presentaties van dit congres worden online aangeboden.
Na inschrijving ontvangt u binnen 24 uur een email met inloggegevens.
U kunt de presentaties daarna zes weken lang, op een zelfgekozen moment en in uw eigen tempo bekijken.
U hoeft dus niet het gehele congres in een dag te volgen.
Sprekers
dr. André Rietman
André Rietman is neuropsycholoog, ergotherapeut, GZ-psycholoog en kinder- en jeugdpsycholoog. Hij is werkzaam bij ENCORE, expertisecentrum neurocognitieve ontwikkelingsstoornissen Rotterdam Erasmus MC Sophia. Daar doet hij onderzoek naar de leer- en gedragsproblemen van kinderen met erfelijke aandoeningen.
prof.dr. Ina van Berckelaer-Onnes
Ina van Berckelaer-Onnes is orthopedagoog en was van 1991-2007 hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit Leiden. Mede door haar pionierswerk wordt autisme in brede kring als orthopedagogische vraagstelling erkend en bestudeerd.
dr. Celeste Meijs
Celeste Meijs is als universitair docent verbonden aan de faculteit Onderwijswetenschappen van de Open Universiteit. Zij doet onderzoek naar de relatie tussen sensorische prikkelverwerking, executieve functies, schoolprestaties en gedragsproblemen in het primair en voortgezet onderwijs.
drs. Bernadette Sanders
Bernadette Sanders is orthopedagoog en gespecialiseerd in leerstoornissen (zoals TOS en dyslexie), gedragsproblemen en sociaal-emotionele problemen. Vanuit haar eigen bedrijf Smartonderwijs verzorgt zij lezingen en trainingen over leer-en gedragsproblemen en over TOS.
Monique Thoonsen
Monique Thoonsen is pedagoog, expert zintuiglijke prikkelverwerking, adviseur en trainer. Vanuit haar bedrijf 7 Zintuigen geeft zij voorlichting en cursussen over de oplossingen die er zijn wanneer de zintuiglijke prikkelverwerking niet goed verloopt.
dr. Inge van der Wurff
Inge van der Wurff is als universitair docent verbonden aan de faculteit Onderwijswetenschappen van de Open Universiteit. Zij doet onderzoek naar de invloed van voeding, bewegingen en sensorische prikkelverwerking op cognitie, mentaal welbevinden en schoolprestaties bij kinderen en adolescenten.
Accreditatie
Doelgroep
Kinder- en jeugdpsychologen, (ortho)pedagogen, klinisch psychologen, gz-psychologen, psychiaters, ergotherapeuten, logopedisten, fysiotherapeuten, jeugdprofessionals, leerkrachten, intern begeleiders, remedial teachers, onderwijsbegeleidingsdiensten.
Accreditatie
Accreditatie is toegekend voor kinder- en jeugdpsychologen (NIP), orthopedagogen (NVO), ergotherapeuten (EN) en logopedisten (NVLF). Klik hier om het toegekende aantal punten per vereniging te zien.
Bij voldoende belangstelling kan er eventueel ook accreditatie aangevraagd worden bij andere registers. Heeft u hier belangstelling voor? Stuur dan een email naar info@11congressen.nl.
Toegekende accreditatie
- EN en NVLF hebben het congres met 5 punten geaccrediteerd voor ergotherapeuten en logopedisten.
- NIP K&J en NVO OG hebben het congres als volgt geaccrediteerd:
> herregistratie: 5 punten
> opleiding – diagnostiek: 1 punt
> opleiding – behandeling: 3 punten
> opleiding – overig taken: 1 punten
Voorwaarden
Voor sommige registers geldt als een van de voorwaarden voor accreditatie van een online-scholing een kennistoets na afloop. Om in aanmerking te komen voor accreditatie bij deze registers kunt u daarom na het bekijken van de presentaties een online-toets maken. Met het met goed gevolg afronden van de toets kunt u een deelnamebewijs ontvangen en wordt uw deelname – indien van toepassing – opgevoerd bij de registers waar accreditatie is aangevraagd.
Daarvoor hebben we ook uw registratienummer(s) nodig. Bij inschrijving kunt u uw registratienummer(s) doorgeven. Het is belangrijk dat u (correcte) registratienummer(s) doorgeeft, anders kunnen we uw deelname helaas niet doorgeven of opvoeren. Mocht u het onverhoopt vergeten bij inschrijving, mail dan naderhand uw naam, adres, registratienummer en het betreffende congres naar info@11congressen.nl.
Deelname
Online-deelname
U kunt de onlinepresentaties op een zelfgekozen moment, afzonderlijk en in uw eigen tempo bekijken. U hoeft dus niet het gehele congres in een dag te volgen. De presentaties zijn na ontvangst van de inloggegevens zes weken lang beschikbaar.
Na inschrijving ontvangt u binnen 24 uur een email met inloggegevens. U ontvangt daarbij ook een link om de handouts van de presentaties downloaden.
Deelname aan het congres kost € 269,-.
11 congressen is CRKBO geregistreerd, dus de deelnamegelden zijn vrij van BTW.
Annuleren
Door u aan te melden, gaat u een betalingsverplichting aan. Annuleren is mogelijk totdat de inloggegevens zijn verstuurd. U annuleert door een email te sturen aan info@11congressen.nl. Als de inloggegevens zijn verzonden, is annuleren niet meer mogelijk en bent u het gehele inschrijfbedrag verschuldigd.
Zie voor meer informatie de deelnamevoorwaarden.